Op 14 maart 2013 is er in de Tweede Kamer een overleg over de regeling inzake Substantieel Bezwarende Functies (SBF). Voorloper van de SBF was de FLO-regeling, een regeling waarbij oudere werknemers via een Functioneel Leeftijd Ontslag eerder konden uittreden. In het verleden is de deurwaardersvakbond (waarvan bijna uitsluitend belastingdeurwaarders lid zijn, werkzaam bij de Belastingdienst) ook al eens bezig geweest om een FLO-regeling te realiseren voor deze groep deurwaarders.

Het heeft toen niet tot een positief resultaat geleid, of genoemde vakbond nu achter de schermen bezig is om alsnog de SBF-regeling van toepassing te laten verklaren voor de belastingdeurwaarders, is op dit moment niet bekend.

De omstandigheden waaronder ook belastingdeurwaarders hun werkzaamheden moeten uitvoeren worden er niet eenvoudiger op. Agressie komt vaker voor  en ook door de verder toenemende gemiddelde leeftijd van belastingdeurwaarders zal het naar verwachting in de praktijk steeds moeilijker gaan worden de werkzaamheden te blijven uitvoeren.

Of dit laatste gegeven er ook mede  mee te maken heeft dat op dit moment door de Belastingdienst contacten worden gelegd met private kantoren voor het uitvoeren van deurwaarderswerkzaamheden, kan niet met zekerheid worden gezegd. Uitgesloten worden kan dit echter ook niet.

Het zeer hoge werkloosheidscijfer in ons land op dit moment, zou ook een aanleiding kunnen worden de SBF-regeling voor een extra categorie van toepassing te laten verklaren.

Jongere mensen zouden kunnen instromen, terwijl oudere werknemers met bezwarende functies welke nu nog niet onder deze regeling vallen, iets eerder met een vorm van prepensioen kunnen vertrekken.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn er in februari 2013 in totaal 755 bedrijven failliet gegaan. Dit is het hoogste aantal ooit, het aantal failliete eenmansbedrijven is in dit aantal nog niet opgenomen. Vorig jaar werden 7.400 bedrijven en instellingen failliet verklaard, het hoogste aantal ooit in één jaar. Met name veel bedrijven in de bouw legden het loodje, verder werd de detailhandel zwaar getroffen en kent de kinderopvang door de voortwoekerende crisis ook erg moeilijke tijden. Naar een voorzichtige schatting verdwijnen er dit jaar in de bouwsector meer dan 1000 banen per maand, over geheel 2013 dus zo’n 12.000. In de afgelopen vier jaren is overigens de werkgelegenheid in de bouw gedaald van 170.000 naar 118.000 arbeidsplaatsen.

Een aantal incassobureaus zijn de afgelopen jaren failliet gegaan. Nieuw is dat nu ook een schuldhulpverlener bankroet is. Het betreft schuldhulpdienstverlener VOC Maatwerk, het bedrijf is niet ten onder gegaan door gebrek aan opdrachten maar vanwege afwijkende privébetalingen, weggesluisde winsten en ruziënde aandeelhouders. In 2009 waren er nog 140 werknemers in dienst, in 2013 was dit gereduceerd tot 40 personen. Het bedrijfsresultaat in 2009 was 2 miljoen euro, een schril contrast met het huidige faillissement.

De vier directeuren kregen in 2011 onderling een knallende ruzie, in 2012 werd het complete bestuur op last van de rechter geschorst en werd een onderzoek gestart naar de gang van zaken. Met dit bankroet loopt de directie wel het risico voor bestuurdersaansprakelijkheid verantwoordelijk te worden gesteld.

In Nederland is een deurwaarder meestal niet direct herkenbaar aan de kleding, wel hooguit aan de werkmap onder de arm. Gerechtsdeurwaarders kunnen nog wel een worden waargenomen, gekleed in een pak. Deurwaarders van met name de Belastingdienst hebben als werkkleding vaak een spijkerbroek met leren jack aan, in Spanje doen ze het soms helemaal anders.

Deurwaarders van het meest gehate incassobureau van Spanje kleden zich in gitzwarte rokkostuums en rijden in opzichtige auto’s die voor de woning of het zakenpand van de schuldenaar worden geparkeerd. Ook de koffer waarmee men rondloopt  geeft duidelijk aan wie men is, waarvoor men komt en laat verder niets te raden over. Hinderlijk volgen van een schuldenaar behoort ook tot hun strategie.

De “deurwaarders met het rokkostuum” zijn door hun intimiderende werkwijze zo ongeveer de meest gevreesde van Spanje en opereren volgens insiders vaak op het randje van de wet. Toch blijkt het in de praktijk wel te werken, inmiddels zijn er ook deurwaarders welke verkleed gaan als monnik of stierenvechter.

Het fanatisme van deze deurwaarders bij het incasseren van de openstaande vordering heeft wellicht ook te maken met het gegeven dat ze een flink deel van de schuld opstrijken in ruil voor de dienstverlening. 

De laatste tijd wordt de vraag steeds vaker gesteld: op welke roerende zaken mag een belasting- en gerechtsdeurwaarder nu wel of geen beslag leggen? Wettelijk gezien kan en mag er veel, maar is dit alles nog wel wenselijk? De KBvG heeft een preadvies uitgebracht, de Nationale Ombudsman laat zich ook niet onbetuigd. De Raad voor de Rechtspraak reageert met de vraag mag de deurwaarder elke ipad in beslag nemen.

Mag de deurwaarder elke iPad in beslag nemen?

Een koelkast, een iPad, een dure tv, wat mag een deurwaarder in beslag nemen bij een burger die in de schulden zit? Vorige week spraken Kamerleden hierover met maatschappelijke organisaties tijdens een rondetafelgesprek over de vernieuwing van de sterk verouderde wetgeving. Ook rechter Egbert Loesberg praatte mee over de grenzen voor de deurwaarder: “Het dreigen met inbeslagname vind ik eigenlijk niet kunnen. Zeker als de kosten van het beslag de baten overtreffen.”

Koelkast
“Volgens de huidige wetgeving mag de deurwaarder zo ongeveer alleen niet aan het bed, het beroepsgereedschap en het voedsel voor vier weken komen”, stelt Saskia Noordman-Den Uijl, voorzitter van de Landelijke organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) als een van de sprekers. “De koelkast mag wel mee, dus dat betekent dat het eten en drinken op tafel moeten blijven rotten.” Het is duidelijk, de wetgeving uit 1838 voor het in beslag nemen van goederen van mensen die in de schulden zitten, moet vernieuwd worden.

Als aanzet daartoe schreef de Koninklijke Beroepsvereniging van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) een preadvies. Over dit advies gingen op 7 februari jl. Kamerleden en maatschappelijke organisaties in gesprek in het Tweede Kamergebouw. De drie Kamerleden waren van de PvdA, de VVD en de SP. Wat mag een deurwaarder in beslag nemen bij een burger die in de schulden zit?

Lijst
Maak een geactualiseerde lijst van zaken die niet in beslag genomen mogen worden, stellen drie van de vier voorgestelde varianten in het preadvies. Dan kan degene met schulden, de schuldenaar, een ‘menswaardig’ bestaan leiden. Dan blijft bij wijze van spreken niet alleen het bed staan, maar ook die oude bank en de koelkast. Spullen die nodig zijn voor werk en scholing – zoals gereedschap, boeken of een computer – blijven eveneens ongemoeid. Wel mag de deurwaarder beslag leggen op ‘bovenmatige’ goederen, zoals een luxe auto of dure televisie. Over dit uitgangspunt zijn de gesprekdeelnemers het eens.

Hulptraject
De meningen verschillen over de wijze waarop zo’n lijst wordt ingezet. Twee varianten zijn kansrijk. In de ene variant mag degene met schulden die deelneemt aan een schuldhulpverleningstraject in ruil daarvoor voorlopig al zijn spullen houden – kostbare luxegoederen uitgezonderd. Als hij zich niet aan de afspraken houdt, neemt de deurwaarder na een half jaar alsnog zaken in beslag. Deze variant krijgt de voorkeur van de deurwaarders zelf. In de andere variant is er geen verplicht hulptraject. Ook kan de schuldenaar daar bezwaar aantekenen tegen inbeslagname. Dat bezwaar wordt dan beoordeeld door de kantonrechter.

Moed
In de huidige procedure voor boedelbeslag speelt de rechter al in een vroeg stadium een rol. Hij beslist bij vonnis of de vordering van de schuldeiser rechtmatig is. “Dat is een formeel besluit”, aldus rechter Loesberg. “Het is geen inhoudelijke toets van hoe de deurwaarder de vordering incasseert.” Loesberg is kort gedingrechter bij rechtbank Oost-Brabant en deed in zijn tijd als rechter-commissaris in faillissementen veel zaken rond schuldsaneringsregeling natuurlijke personen. Hij spreekt op persoonlijke titel. In de huidige wetgeving is er ook een toets door de rechter achteraf mogelijk. “Alleen zijn die mogelijkheden heel beperkt”, stelt Loesberg. “Je moet als schuldenaar veel moed hebben om daar aan te beginnen.” Advocate Erica Schruer: “Mensen kunnen radeloos worden als het koffiezetapparaat en de vitrage in beslag worden genomen.”

Gedwongen
Noordman-Den Uijl is voor een verruiming van deze mogelijkheden. “Er is te vaak sprake van een spijkerharde aanpak ”, constateert zij namens de sociaal raadslieden. “Wij zien dat veel deurwaarders het boedelbeslag gebruiken als drukmiddel. Hierdoor voelen mensen zich gedwongen om hun rekeningen aan bijvoorbeeld de telefoonprovider te betalen.” Het risico daarvan is dat ze de huur en andere vaste lasten niet meer kunnen betalen. Dit risico wordt versterkt omdat deurwaarders in opdracht van de schuldeisers werken. Daardoor zouden deurwaarders een financieel belang hebben om hard op te treden. Zeker wanneer zij

opereren volgens no cure no pay, zoals bij het innen van verkeersboetes namens het CJIB. “Dat kan er toe leiden dat de schuldeisers die het hardste schreeuwen, hun zin krijgen”, aldus Loesberg.

Dubbele pet
Rechter Loesberg vindt ook dat boedelbeslag te vaak wordt gelegd: “Zelfs als de kosten de baten overtreffen. Het dreigen met inbeslagname vind ik eigenlijk niet kunnen.” Een premie op deelname aan een schuldhulpverleningstraject vindt Loesberg niet realistisch: “Mijn ervaring als rechter-commissaris leert dat iemand met schulden daar niet snel terecht kan. Dat is een heel traject, de wachttijd kan oplopen tot een jaar.” Loesberg constateert dat de gerechtsdeurwaarder een lastige dubbelrol heeft. “Hij heeft een dubbele pet. Enerzijds is hij een rijksambtenaar, anderzijds werkt de deurwaarder in opdracht van de schuldeisers. Dat kan leiden tot ongewenste situaties.”

Antiek
Tegen het beeld van de deurwaarder als een harteloze ambtsdrager die onmisbare spullen meeneemt onder druk van de schuldeiser, verzet de beroepsgroep zich. “Als een gezin met kinderen in de moeilijkheden zit, schiet dat s’ avonds echt wel door ons hoofd”, aldus KBvG-voorzitter John Wisseborn. Van een ongewenste marktwerking is geen sprake, stelt hij. Wisseborn benadrukt de rol van de deurwaarder als neutrale intermediair, die ook oog heeft voor de bescherming van de schuldenaar in de knel. “Wij hebben zelf het initiatief genomen tot een vernieuwing die leidt tot minder boedelbeslag. Dat is best opmerkelijk. Zolang bij iemand het antiek niet van de muren spat, nemen wij niet zomaar spullen mee.”

Overkill
Wisseborn ziet de deurwaarder als een verlengstuk van de rechter. “Wij zijn de uitvoerders van het recht in de praktijk.” Maar wordt dat recht door deurwaarders ook ‘behoorlijk’ uitgevoerd? Dat vraagt ombudsman Alex Brenninkmeijer zich af. Te weinig, is zijn indruk. Brenninkmeijer wijst erop dat rechter en deurwaarder diverse verschillende manieren van incasso kennen. Zoals loonbeslag, waarbij maandelijks een deel van het salaris wordt ingehouden. Boedelbeslag moet pas worden ingezet wanneer andere middelen gefaald

hebben, aldus de ombudsman. “Loonbeslag is een heel effectief middel”, beaamt rechter Loesberg. “Boedelbeslag kan leiden tot een overkill, dan komt de schuldenaar klem te zitten.”

Vitrage
Advocate Erica Schruer stelt dat de huidige werkwijze leidt tot ‘bizarre’ situaties: “In mijn eigen praktijk heb ik meegemaakt hoe mensen radeloos werden van een beslag dat zich uitstrekte over het koffiezetapparaat en de vitrage.” Schruer bepleit een verbod op boedelbeslag waar geen netto opbrengst verwacht wordt. Dit soort regelgeving wordt niet gesteund door hoogleraar Ton Jongbloed, die ook raadsheer-plaatsvervanger is in het

hof Leeuwarden en het hof Amsterdam. “De deurwaarder is geen hulpje van de schuldeiser”, stelt Jongbloed. Hij ziet graag een zekere vrijheid voor de deurwaarder om te beoordelen of goederen ‘bovenmatig’ zijn of niet. “Neem een iPad”, stelt Jongbloed. “Die heeft veel waarde. Maar op sommige scholen moeten leerlingen een iPad hebben. Dan breng je kinderen in de problemen als je beslag legt.”

Onaantastbaar
Voor hardnekkige schuldenaars moet de deurwaarder juist extra streng kunnen zijn, vindt Jongbloed. “Sommige mensen weten precies hoe ze de dans kunnen ontspringen. Wat ze wel en niet kunnen bestellen bij de Wehkamp. Je moet er voor waken dat mensen onaantastbaar worden.” Advocate Schruer is het daar hartgrondig mee oneens: “Als je één zwart schaap wilt vangen, moet je niet op de hele kudde schieten. Dat is disproportioneel.”

De resultaten van het rondetafelgesprek met de maatschappelijke partners wordt meegenomen in de procedure rond de wetswijziging.

De Belastingdienst gaat nauwkeurig om met het invorderen van belastingen. In de instructie invordering en belastingdeurwaarders wordt aangegeven op welke wijze een invulling wordt gegeven aan o.a. genoemde werkzaamheden en hoe belastingdeurwaarders, onder welke verantwoording, hiermee om moeten gaan.

Uit gepubliceerde cijfers van het BKR blijkt dat het aantal mensen met een achterstand in het betalen van hun hypotheek naar ruim 77 duizend wanbetalers is opgelopen. Ter vergelijk: in juli 2012 betrof dit nog zo’n 69 duizend personen. Het gaat daarbij om huiseigenaren die meer dan 4 maanden achterlopen met het betalen van hun hypotheek. Het aantal gedwongen huizenverkopen is ook toegenomen. In totaal werden er in 2012 via een executieveiling 2488 woningen verkocht. Het aantal onderhandse verkopen van huiseigenaren met een betalingsachterstand van meer dan 90 dagen nam toe van 1356 huizen in 2008 naar 3847 verkopen in 2011.

De Rabobank moet in het vervolg naar de rechter als het de restschuld wil innen in het geval huizen gedwongen worden verkocht. De standaardhypotheekakte die de Rabobank opstelt, biedt volgens de Hoge Raad niet voldoende ruimte om zo maar andere bezittingen dan de woning toe te eigenen.

De ING laat vorderingen wel specifiek omschrijven, daar zou dit probleem dus niet spelen.

Minister Blok (wonen) gaat verhuurders vragen huisuitzettingen wegens betalingsachterstand zo veel mogelijk te voorkomen. In 2011 zijn er volgens Blok 6000 mensen uit hun woning gezet, een lichte stijging ten opzichte van 2010 toen 5900 huisuitzettingen plaatsvonden.

Dit boek hoort toch wel als naslagwerk  in de boekenkast van iedere belasting- en gerechtsdeurwaarder. Met als ondertitel “een achterhaalde regeling bij de tijd gebracht” gaat het boek in met name in op de artikelen 447 en 448 Rv, deze bepalen op welke roerende goederen geen beslag mag worden gelegd.

Dit verbod is sinds de totstandkoming in 1838 inhoudelijk nauwelijks gewijzigd en gebaseerd op de eerste levensbehoeften uit die tijd.

 Een tijd waarin de Nederlandse samenleving nog sterk agrarisch was georiënteerd en waarin elektronische apparaten nog geen rol speelden. Sindsdien is er wel veel veranderd. In het genoemde boek, een preadvies, worden alle facetten van het beslagverbod roerende zaken besproken met als uiteindelijk doel dit weer bij de tijd te brengen.

ISBN: 978 90 1238 9853  NUR:820

Zie beslagverbod

Tijdens een executieverkoop vond een 56-jarige man het nodig de uitvoerende deurwaarder het werk te belemmeren. De man werd hiervoor door de politie aangehouden en werd met een schikkingsvoorstel van de officier van justitie weer vrij gelaten. In Kaatsheuvel ging het er heftiger aan toe. Daar werd de deurwaarder in zijn gezicht geslagen toen hij een bedrag kwam innen bij de schuldenaar. Deze was daar niet van gediend en werd agressief.

Lid van de Tweede Kamer, VVD-er Foort van Oosten, heeft onlangs tijdens zijn inbreng op de plenaire begrotingsbehandeling van het ministerie van Veiligheid en Justitie gepleit voor nog scherpere maatregelen bij agressiviteit tegen deurwaarders.

Hij heeft de minister gevraagd:
-of hij het beeld herkent dat deurwaarders soms op te weinig respons kunnen rekenen van het OM bij agressiviteit die ze tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden tegenkomen

-of hij ruimte ziet om nog meer te doen tegen agressiviteit

-de verklaring van de deurwaarder bij agressiviteit zwaarder laat meetellen

De minister heeft als volgt geantwoord:

“Ik ben daartoe gaarne bereid. Dit valt ook onder Veilige Publieke Taak. Ik heb wel gezegd dat er geen misverstand kan bestaan dat het ook valt onder het 200%-regime. Daarover is natuurlijk het nodige te doen. Ik heb uw Kamer er ook over geïnformeerd. Wij hebben hier de teugels naar het OM nadrukkelijk moeten aantrekken en dat zal ik in dit verband ook doen. Ik zal bij het overleg over de veilige publieke taak de deurwaarders goed betrekken”

De DCN is ook al jaren betrokken bij VPT en was drie achtereenvolgende jaren op de VPT-beurs in Amersfoort vertegenwoordigd met een eigen stand.