Volgens ambtenaren van de Belastingdienst zijn er tienduizenden fraudeurs die in hun belastingaangifte opgeven geen inkomen te hebben. Deze zogenoemde windhappers (mensen die van de wind leven) hebben weinig van de fiscus te vrezen omdat de controle op dit moment ontbreekt.

Uit het kort geleden door de Abvakabo gepubliceerde rapport Miljarden voor het oprapen (deel 2) geeft de bond de mening weer van de leden welke werkzaam zijn bij de Belastingdienst. Bij de helft staat de aanpak van de windhappers in de top drie van prioriteiten.

Andere zaken welke volgens de medewerkers aangepakt moeten worden zijn o.a. de toeslagen welke zonder controle vooraf worden uitgekeerd. Het kan nu zelfs voorkomen dat mensen zonder kinderen kinderbijslag opstrijken.

In een eerder onderzoek van de Abvakabo Miljarden voor het oprapen (deel 1) werd gesteld dat indien de Belastingdienst beter zou controleren dit de schatkist jaarlijks € 4 miljard extra zou kunnen opleveren.

Van het bruto inkomen van Nederlandse werknemers gaat overigens gemiddeld 38,6% op aan belastingen. Nederland is een van de landen waar de belastingdruk de afgelopen jaren het hardst is toegenomen.

Op grond van artikel 444 Rechtsvordering kan een (belasting)deurwaarder een beroep doen op de politie om assistentie te verlenen tijdens het leggen van een beslag waarbij toegang tot de woning moet worden geforceerd. Feitelijk wordt er een beroep gedaan op de burgemeester, deze laat zich vervolgens vertegenwoordigen door een politieambtenaar in de functie van hulpofficier van justitie.

Er zijn geluiden en geruchten dat de mogelijkheid om een beroep te doen op deze assistentie wellicht gaat veranderen. Niet meer de politie maar een andere (gemeente)ambtenaar, BOA ?, zou de assistentie moeten gaan verlenen. Dit in het kader van meer politie op straat en minder bureau- en andere niet noodzakelijke werkzaamheden voor politieagenten. Een en ander heeft rechtstreeks te maken met de reorganisatie van diverse politie-eenheden naar één landelijk politieorganisatie sinds 01-01-2013.

Of deurwaarders (en “assisterende ambtenaren”) blij moeten zijn met deze mogelijke aanpassing moet worden betwijfeld. Of het er uiteindelijk ook van zal gaan komen moet worden afgewacht.

DCN is van mening dat geen enkele partij met de voorgestelde aanpassing gebaat is. Verder is bij een beslaglegging met assistentie de politie ook goed zichtbaar, gaat er een stukje preventie van uit (in de buurt wordt duidelijk dat er tot het einde wordt ingevorderd) en wordt de uitvoerende deurwaarder beschermd tegen mogelijke agressie.

Tevens worden er bij binnentredingen regelmatig  strafbare feiten zoals wietplantages waargenomen en worden af en toe zelfs overleden personen aangetroffen.

De aanpassingen zouden mogelijk per 01-01-2014 van kracht moeten zijn. De DCN zal dit voornemen op de voet blijven volgen en zo nodig richting het Ministerie van Justitie met een negatief advies reageren.

In het geval belastingdeurwaarders te maken krijgen met agressie en over willen gaan tot het doen van aangifte, is er een handige werkinstructie bij aangifte of melding. Met gebruikmaking van deze instructie kan de betrokken deurwaarder eenvoudig zien het hoe beste kan worden gehandeld vanuit de ontstane situatie.Indien wenselijk of noodzakelijk, kan voor ondersteuning contact worden opgenomen met de DCN door een e-mail te sturen naar dcn.bericht @ kpnplanet.nl

De Belastingdienst heeft vorig jaar in Limburg 27 patsers voor een bedrag van zo’n anderhalf miljoen euro aangepakt. Bij deze personen werden dure auto’s en gouden sieraden in beslag genomen aangezien de bezitters geen geloofwaardige verklaring konden afleggen hoe men aan de spullen was gekomen dan wel met welke legale middelen de spullen waren aangeschaft. Ook werd nog eens voor twaalf duizend euro aan huurtoeslag teruggevorderd. De gelden waarmee de zogenaamde patsers aankopen doen, komt meestal uit de criminaliteit.

Op 14 maart 2013 is er in de Tweede Kamer een overleg over de regeling inzake Substantieel Bezwarende Functies (SBF). Voorloper van de SBF was de FLO-regeling, een regeling waarbij oudere werknemers via een Functioneel Leeftijd Ontslag eerder konden uittreden. In het verleden is de deurwaardersvakbond (waarvan bijna uitsluitend belastingdeurwaarders lid zijn, werkzaam bij de Belastingdienst) ook al eens bezig geweest om een FLO-regeling te realiseren voor deze groep deurwaarders.

Het heeft toen niet tot een positief resultaat geleid, of genoemde vakbond nu achter de schermen bezig is om alsnog de SBF-regeling van toepassing te laten verklaren voor de belastingdeurwaarders, is op dit moment niet bekend.

De omstandigheden waaronder ook belastingdeurwaarders hun werkzaamheden moeten uitvoeren worden er niet eenvoudiger op. Agressie komt vaker voor  en ook door de verder toenemende gemiddelde leeftijd van belastingdeurwaarders zal het naar verwachting in de praktijk steeds moeilijker gaan worden de werkzaamheden te blijven uitvoeren.

Of dit laatste gegeven er ook mede  mee te maken heeft dat op dit moment door de Belastingdienst contacten worden gelegd met private kantoren voor het uitvoeren van deurwaarderswerkzaamheden, kan niet met zekerheid worden gezegd. Uitgesloten worden kan dit echter ook niet.

Het zeer hoge werkloosheidscijfer in ons land op dit moment, zou ook een aanleiding kunnen worden de SBF-regeling voor een extra categorie van toepassing te laten verklaren.

Jongere mensen zouden kunnen instromen, terwijl oudere werknemers met bezwarende functies welke nu nog niet onder deze regeling vallen, iets eerder met een vorm van prepensioen kunnen vertrekken.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn er in februari 2013 in totaal 755 bedrijven failliet gegaan. Dit is het hoogste aantal ooit, het aantal failliete eenmansbedrijven is in dit aantal nog niet opgenomen. Vorig jaar werden 7.400 bedrijven en instellingen failliet verklaard, het hoogste aantal ooit in één jaar. Met name veel bedrijven in de bouw legden het loodje, verder werd de detailhandel zwaar getroffen en kent de kinderopvang door de voortwoekerende crisis ook erg moeilijke tijden. Naar een voorzichtige schatting verdwijnen er dit jaar in de bouwsector meer dan 1000 banen per maand, over geheel 2013 dus zo’n 12.000. In de afgelopen vier jaren is overigens de werkgelegenheid in de bouw gedaald van 170.000 naar 118.000 arbeidsplaatsen.

Een aantal incassobureaus zijn de afgelopen jaren failliet gegaan. Nieuw is dat nu ook een schuldhulpverlener bankroet is. Het betreft schuldhulpdienstverlener VOC Maatwerk, het bedrijf is niet ten onder gegaan door gebrek aan opdrachten maar vanwege afwijkende privébetalingen, weggesluisde winsten en ruziënde aandeelhouders. In 2009 waren er nog 140 werknemers in dienst, in 2013 was dit gereduceerd tot 40 personen. Het bedrijfsresultaat in 2009 was 2 miljoen euro, een schril contrast met het huidige faillissement.

De vier directeuren kregen in 2011 onderling een knallende ruzie, in 2012 werd het complete bestuur op last van de rechter geschorst en werd een onderzoek gestart naar de gang van zaken. Met dit bankroet loopt de directie wel het risico voor bestuurdersaansprakelijkheid verantwoordelijk te worden gesteld.

In Nederland is een deurwaarder meestal niet direct herkenbaar aan de kleding, wel hooguit aan de werkmap onder de arm. Gerechtsdeurwaarders kunnen nog wel een worden waargenomen, gekleed in een pak. Deurwaarders van met name de Belastingdienst hebben als werkkleding vaak een spijkerbroek met leren jack aan, in Spanje doen ze het soms helemaal anders.

Deurwaarders van het meest gehate incassobureau van Spanje kleden zich in gitzwarte rokkostuums en rijden in opzichtige auto’s die voor de woning of het zakenpand van de schuldenaar worden geparkeerd. Ook de koffer waarmee men rondloopt  geeft duidelijk aan wie men is, waarvoor men komt en laat verder niets te raden over. Hinderlijk volgen van een schuldenaar behoort ook tot hun strategie.

De “deurwaarders met het rokkostuum” zijn door hun intimiderende werkwijze zo ongeveer de meest gevreesde van Spanje en opereren volgens insiders vaak op het randje van de wet. Toch blijkt het in de praktijk wel te werken, inmiddels zijn er ook deurwaarders welke verkleed gaan als monnik of stierenvechter.

Het fanatisme van deze deurwaarders bij het incasseren van de openstaande vordering heeft wellicht ook te maken met het gegeven dat ze een flink deel van de schuld opstrijken in ruil voor de dienstverlening. 

De laatste tijd wordt de vraag steeds vaker gesteld: op welke roerende zaken mag een belasting- en gerechtsdeurwaarder nu wel of geen beslag leggen? Wettelijk gezien kan en mag er veel, maar is dit alles nog wel wenselijk? De KBvG heeft een preadvies uitgebracht, de Nationale Ombudsman laat zich ook niet onbetuigd. De Raad voor de Rechtspraak reageert met de vraag mag de deurwaarder elke ipad in beslag nemen.

Mag de deurwaarder elke iPad in beslag nemen?

Een koelkast, een iPad, een dure tv, wat mag een deurwaarder in beslag nemen bij een burger die in de schulden zit? Vorige week spraken Kamerleden hierover met maatschappelijke organisaties tijdens een rondetafelgesprek over de vernieuwing van de sterk verouderde wetgeving. Ook rechter Egbert Loesberg praatte mee over de grenzen voor de deurwaarder: “Het dreigen met inbeslagname vind ik eigenlijk niet kunnen. Zeker als de kosten van het beslag de baten overtreffen.”

Koelkast
“Volgens de huidige wetgeving mag de deurwaarder zo ongeveer alleen niet aan het bed, het beroepsgereedschap en het voedsel voor vier weken komen”, stelt Saskia Noordman-Den Uijl, voorzitter van de Landelijke organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) als een van de sprekers. “De koelkast mag wel mee, dus dat betekent dat het eten en drinken op tafel moeten blijven rotten.” Het is duidelijk, de wetgeving uit 1838 voor het in beslag nemen van goederen van mensen die in de schulden zitten, moet vernieuwd worden.

Als aanzet daartoe schreef de Koninklijke Beroepsvereniging van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) een preadvies. Over dit advies gingen op 7 februari jl. Kamerleden en maatschappelijke organisaties in gesprek in het Tweede Kamergebouw. De drie Kamerleden waren van de PvdA, de VVD en de SP. Wat mag een deurwaarder in beslag nemen bij een burger die in de schulden zit?

Lijst
Maak een geactualiseerde lijst van zaken die niet in beslag genomen mogen worden, stellen drie van de vier voorgestelde varianten in het preadvies. Dan kan degene met schulden, de schuldenaar, een ‘menswaardig’ bestaan leiden. Dan blijft bij wijze van spreken niet alleen het bed staan, maar ook die oude bank en de koelkast. Spullen die nodig zijn voor werk en scholing – zoals gereedschap, boeken of een computer – blijven eveneens ongemoeid. Wel mag de deurwaarder beslag leggen op ‘bovenmatige’ goederen, zoals een luxe auto of dure televisie. Over dit uitgangspunt zijn de gesprekdeelnemers het eens.

Hulptraject
De meningen verschillen over de wijze waarop zo’n lijst wordt ingezet. Twee varianten zijn kansrijk. In de ene variant mag degene met schulden die deelneemt aan een schuldhulpverleningstraject in ruil daarvoor voorlopig al zijn spullen houden – kostbare luxegoederen uitgezonderd. Als hij zich niet aan de afspraken houdt, neemt de deurwaarder na een half jaar alsnog zaken in beslag. Deze variant krijgt de voorkeur van de deurwaarders zelf. In de andere variant is er geen verplicht hulptraject. Ook kan de schuldenaar daar bezwaar aantekenen tegen inbeslagname. Dat bezwaar wordt dan beoordeeld door de kantonrechter.

Moed
In de huidige procedure voor boedelbeslag speelt de rechter al in een vroeg stadium een rol. Hij beslist bij vonnis of de vordering van de schuldeiser rechtmatig is. “Dat is een formeel besluit”, aldus rechter Loesberg. “Het is geen inhoudelijke toets van hoe de deurwaarder de vordering incasseert.” Loesberg is kort gedingrechter bij rechtbank Oost-Brabant en deed in zijn tijd als rechter-commissaris in faillissementen veel zaken rond schuldsaneringsregeling natuurlijke personen. Hij spreekt op persoonlijke titel. In de huidige wetgeving is er ook een toets door de rechter achteraf mogelijk. “Alleen zijn die mogelijkheden heel beperkt”, stelt Loesberg. “Je moet als schuldenaar veel moed hebben om daar aan te beginnen.” Advocate Erica Schruer: “Mensen kunnen radeloos worden als het koffiezetapparaat en de vitrage in beslag worden genomen.”

Gedwongen
Noordman-Den Uijl is voor een verruiming van deze mogelijkheden. “Er is te vaak sprake van een spijkerharde aanpak ”, constateert zij namens de sociaal raadslieden. “Wij zien dat veel deurwaarders het boedelbeslag gebruiken als drukmiddel. Hierdoor voelen mensen zich gedwongen om hun rekeningen aan bijvoorbeeld de telefoonprovider te betalen.” Het risico daarvan is dat ze de huur en andere vaste lasten niet meer kunnen betalen. Dit risico wordt versterkt omdat deurwaarders in opdracht van de schuldeisers werken. Daardoor zouden deurwaarders een financieel belang hebben om hard op te treden. Zeker wanneer zij

opereren volgens no cure no pay, zoals bij het innen van verkeersboetes namens het CJIB. “Dat kan er toe leiden dat de schuldeisers die het hardste schreeuwen, hun zin krijgen”, aldus Loesberg.

Dubbele pet
Rechter Loesberg vindt ook dat boedelbeslag te vaak wordt gelegd: “Zelfs als de kosten de baten overtreffen. Het dreigen met inbeslagname vind ik eigenlijk niet kunnen.” Een premie op deelname aan een schuldhulpverleningstraject vindt Loesberg niet realistisch: “Mijn ervaring als rechter-commissaris leert dat iemand met schulden daar niet snel terecht kan. Dat is een heel traject, de wachttijd kan oplopen tot een jaar.” Loesberg constateert dat de gerechtsdeurwaarder een lastige dubbelrol heeft. “Hij heeft een dubbele pet. Enerzijds is hij een rijksambtenaar, anderzijds werkt de deurwaarder in opdracht van de schuldeisers. Dat kan leiden tot ongewenste situaties.”

Antiek
Tegen het beeld van de deurwaarder als een harteloze ambtsdrager die onmisbare spullen meeneemt onder druk van de schuldeiser, verzet de beroepsgroep zich. “Als een gezin met kinderen in de moeilijkheden zit, schiet dat s’ avonds echt wel door ons hoofd”, aldus KBvG-voorzitter John Wisseborn. Van een ongewenste marktwerking is geen sprake, stelt hij. Wisseborn benadrukt de rol van de deurwaarder als neutrale intermediair, die ook oog heeft voor de bescherming van de schuldenaar in de knel. “Wij hebben zelf het initiatief genomen tot een vernieuwing die leidt tot minder boedelbeslag. Dat is best opmerkelijk. Zolang bij iemand het antiek niet van de muren spat, nemen wij niet zomaar spullen mee.”

Overkill
Wisseborn ziet de deurwaarder als een verlengstuk van de rechter. “Wij zijn de uitvoerders van het recht in de praktijk.” Maar wordt dat recht door deurwaarders ook ‘behoorlijk’ uitgevoerd? Dat vraagt ombudsman Alex Brenninkmeijer zich af. Te weinig, is zijn indruk. Brenninkmeijer wijst erop dat rechter en deurwaarder diverse verschillende manieren van incasso kennen. Zoals loonbeslag, waarbij maandelijks een deel van het salaris wordt ingehouden. Boedelbeslag moet pas worden ingezet wanneer andere middelen gefaald

hebben, aldus de ombudsman. “Loonbeslag is een heel effectief middel”, beaamt rechter Loesberg. “Boedelbeslag kan leiden tot een overkill, dan komt de schuldenaar klem te zitten.”

Vitrage
Advocate Erica Schruer stelt dat de huidige werkwijze leidt tot ‘bizarre’ situaties: “In mijn eigen praktijk heb ik meegemaakt hoe mensen radeloos werden van een beslag dat zich uitstrekte over het koffiezetapparaat en de vitrage.” Schruer bepleit een verbod op boedelbeslag waar geen netto opbrengst verwacht wordt. Dit soort regelgeving wordt niet gesteund door hoogleraar Ton Jongbloed, die ook raadsheer-plaatsvervanger is in het

hof Leeuwarden en het hof Amsterdam. “De deurwaarder is geen hulpje van de schuldeiser”, stelt Jongbloed. Hij ziet graag een zekere vrijheid voor de deurwaarder om te beoordelen of goederen ‘bovenmatig’ zijn of niet. “Neem een iPad”, stelt Jongbloed. “Die heeft veel waarde. Maar op sommige scholen moeten leerlingen een iPad hebben. Dan breng je kinderen in de problemen als je beslag legt.”

Onaantastbaar
Voor hardnekkige schuldenaars moet de deurwaarder juist extra streng kunnen zijn, vindt Jongbloed. “Sommige mensen weten precies hoe ze de dans kunnen ontspringen. Wat ze wel en niet kunnen bestellen bij de Wehkamp. Je moet er voor waken dat mensen onaantastbaar worden.” Advocate Schruer is het daar hartgrondig mee oneens: “Als je één zwart schaap wilt vangen, moet je niet op de hele kudde schieten. Dat is disproportioneel.”

De resultaten van het rondetafelgesprek met de maatschappelijke partners wordt meegenomen in de procedure rond de wetswijziging.