Op voorstel van Staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken, stemde de ministerraad afgelopen vrijdag 12 december in met een aantal maatregelen om te voorkomen dat mensen met een laag inkomen in de schulden komen of hun schulden vergroten. Een van de maatregelen is de aansluiting van overheidsorganisaties bij het beslagregister. Op initiatief van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) is dit register ontworpen. Vanaf begin 2015 zal hier volop mee worden gewerkt, naar verwachting zullen medio 2015 alle gerechtsdeurwaarderskantoren gebruik maken van dit register. Hoofddoel is stapeling van beslagen voorkomen alsmede de nodige invorderingskosten. De ministerraad vindt dus dat overheidsorganisaties ook moeten gaan werken met dit register. Om mensen met schulden te beschermen tegen een te laag vastgestelde beslagvrije voet bij een beslag op het inkomen, gaat het Kabinet de uitvoering hiervan vereenvoudigen.

Uit een rapport van Telecompaper kan worden opgemaakt dat inmiddels driekwart (74 procent) van de Nederlanders een smartphone heeft. In 2012 was dit nog ongeveer de helft van de bevolking. Niet iedereen koopt een nieuw toestel, 11 procent van de gebruikers in ons land heeft zijn of haar toestel gekregen van een familielid. Onder de eigenaren/gebruikers zitten ongetwijfeld (veel) mensen met schulden, een beperkt budget of andere omstandigheden waardoor er vraagtekens gezet kunnen worden bij het bezit en gebruik van een dergelijk toestel. Vaak is men b.v. niet op de hoogte van de kosten van een abonnement, ook jongeren komen hierdoor regelmatig in financiële problemen.

Schuldhulpverleners, bewindvoerders en deurwaarders treffen vaak bij hun cliënten dergelijke toestellen alsmede andere (overbodige?) luxe-goederen aan. Iedereen moet over basisbenodigdheden kunnen beschikken, of daar een smartphone (en in gezinnen vaak meerdere smartphones) ook bij horen,  kan wat de DCN betreft ter discussie worden gesteld.

Het juist omgaan met het beschikbare budget zou er wel eens toe kunnen leiden dat mensen met een beperkt budget zich van bepaalde zaken moeten onthouden, via voorlichting vraagt het Nibud hier al jaren aandacht voor.

Er is inmiddels volop kritiek tegen de nieuwe hypotheeknormen van het Nibud. Werkgeversorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en andere brancheorganisaties proberen de aanscherping  van de normen van tafel te krijgen. Op grond hiervan mogen huizenkopers in 2015 weer minder geld lenen, de hypotheeknorm gaat met 5 tot 8 procent naar beneden.

Het is een vanzelfsprekendheid dat genoemde organisaties tegen de nieuwe normen zijn, het is echter ook een feit dat over een veel te lange periode huizenkopers in de gelegenheid werden gesteld een te hoge hypotheek aan te gaan voor de aankoop van een woning. En waartoe dat heeft geleid, is de laatste jaren wel heel duidelijke geworden.

Minister Stef Blok heeft inmiddels laten weten vast te houden aan de strengere hypotheeknormen.

Volgens Blok is in 2012 bepaald dat het advies van het Nibud bepalend zou zijn bij de hypotheeknormen. 

De Belastingdienst zal het kindgebonden budget van zo’n 40.000 alleenstaande ouders ongemoeid laten. De toeslagen zullen niet worden verrekend met geld dat eerder te veel werd uitgekeerd. Men wil zo voorkomen dat de gezinnen onder het bestaansminimum komen. De Nationale Ombudsman heeft dat zondag 7 december bekendgemaakt in het programma Reporter Radio. De ombudsman drong aan op het stopzetten van het verrekenen van het kindgebonden budget. Hij deed dat na een rapport van De Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden, dit werd tijdens de uitzending in aanwezigheid van de schrijver André Moerman gepresenteerd. Problemen Uit het gepresenteerde rapport blijkt dat de Belastingdienst steeds vaker mensen in de problemen brengt. Bij het terughalen van teveel betaalde bedragen houdt de Belastingdienst geen rekening met de zogenaamde beslagvrije voet. Dit is een bedrag dat mensen minimaal moeten ontvangen om op het bestaansminimum te blijven. Het bestaansminimum bedraagt 90 procent van de bijstand. In de Tweede Kamer heeft vooral de ChristenUnie al vaker erop aangedrongen dat de Belastingdienst rekening gaat houden met de beslagvrije voet.

Steeds meer mensen hebben grote moeite om het verplichte eigen risico van hun zorgverzekering te betalen. Het aantal mensen dat voor een betalingsregeling heeft aangeklopt bij een aantal grote zorgverzekeraars beloopt inmiddels in de honderdduizenden. Soms kiezen verzekerden ervoor een lagere premie te gaan betalen en accepteren daardoor een hoger eigen risico. Dit kan oplopen naar een bedrag van maximaal 875 euro. In het geval men vervolgens een beroep gaat doen op ziekenhuiszorg, moeten eerst de kosten tot maximaal dit eigen risico worden voldaan alvorens de kosten uit de zorgpolis worden betaald. Om de kosten van het eigen risico zo laag mogelijk te houden, worden doorverwijzingen naar specialisten soms niet opgevolgd en benodigde medicijnen niet afgehaald. In 2015 bedraagt het eigen risico een bedrag van 375 euro per persoon, in 2008 was dit nog 150 euro. In een periode van zeven jaar is dit bedrag dus ruim verdubbeld. Bij de invoering van het nieuwe zorgstelsel werd al gewaarschuwd voor hetgeen nu gaande is. Voorzichtig klinkt dan ook de roep om een terugkeer naar het aloude ziekenfonds. Dat mensen die de zorgpremie en/of het eigen risico niet meer kunnen betalen vaak ook met andere financiële verplichtingen achterlopen, is een vaststaand en zorgwekkend feit.

Op 1 december is er een pilot van drie maanden gestart waarin de rechtbanken van Den Haag, Limburg en Noord-Nederland samen met vijftien curatoren de toezichtrol bij faillissementen via een online systeem gaan uitoefenen. Nieuwe faillissementen krijgen dan een volledig digitaal dossier in plaats van een papieren dossier. Bij een faillissement heeft de curator een centrale, uitvoerende rol. De Rechter Commissaris (RC) een controlerende. Voor bepaalde beslissingen moet de curator toestemming aan de RC vragen, ook moet hij verslagen en overzichten bij de rechtbank indienen. Dat gaat met het nieuwe online systeem veel sneller dan met papier. Ook zorgt het systeem voor meer duidelijkheid over de gevolgde werkwijze van de curator. Deze snelheid en transparantie zijn van belang voor alle partijen die bij een faillissement zijn betrokken te weten de ondernemer, zijn crediteuren, andere procespartijen en professionals zoals de curator en deurwaarder. Zie voor meer informatie het themadossier over de modernisering van de rechtspraak.

Volgens waarnemend Nationale ombudsman Frank van Dooren, mag de overheid het niet zo maar verbieden dat burgers gesprekken met ambtenaren willen opnemen. Er moeten geluidsopnamen gemaakt kunnen worden, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om dit te verbieden. Voor de duidelijkheid heeft de ombudsman “spelregels” gemaakt. Het is dus niet ondenkbaar dat belastingdeurwaarders ook hiermee geconfronteerd zullen worden. Gesprekstechnieken om schuldenaren tot betaling te laten overgaan zullen nog belangrijker worden. Verder zal een belastingdeurwaarder zich (voor zover van toepassing) nog minder moeten laten verleiden tot het doen van onhandige uitspraken. In hoeverre een geluidsopname kan dienen als een bewijs moeten worden afgewacht. Met de huidige techniek kan ook eenvoudig “worden gesleuteld” aan het resultaat van dergelijke opnames.

Een aanzienlijke verhoging van de griffierechten leidt tot een duidelijke daling van het aantal rechtszaken. Dit kan worden opgemaakt uit de evaluatie van een eerder onderzoek naar dit effect. Wel is het precieze effect van hogere griffierechten op de toegang tot de rechter moeilijk te becijferen, zo valt op te maken uit de evaluatie. Op basis van een eigen onderzoek berichtte de Raad voor de rechtspraak dat een stevige verhoging van de griffierechten leidt tot een flinke daling van het aantal handelszaken. Een verdubbeling van de griffierechten zou leiden tot 40 procent minder zaken. Burgers en bedrijven zouden minder snel naar de rechter stappen.

Door een verbeterde invordering via twee landelijke centra in Amsterdam en Groningen, boekt de Belastingdienst aanzienlijk betere resultaten bij het invorderen van belastingschulden. Dit jaar is er zo’n 50 miljoen meer van wanbetalers ontvangen ten opzichte van 2013. Door extra toezicht en fraudebestrijding zal er nog meer geld geïnd kunnen worden, zo is de verwachting. Op dit moment betaalt 2,5 procent van de 9 miljoen belastingplichtigen niet, niet tijdig of niet volledig de verschuldigde belastingen. In aantallen betekent dit altijd nog enkele honderdduizenden personen. Dankzij een extra overheidbudget van 157 miljoen euro werden 1600 extra medewerkers aangesteld en kon het nu verbeterde resultaat worden geboekt.

Vrachtautoproducent Scania in Zwolle biedt alle 1600 medewerkers een gratis cursus schuldpreventie aan. Via deze cursus worden tips aangereikt en voorbeelden gegeven waardoor medewerkers uit de schulden kunnen komen of kunnen voorkomen in de schulden te geraken. Het aantal loonbeslagen bij Scania is de laatste jaren toegenomen zo ook het ziekteverzuim onder de werknemers. Dat financiële problemen kunnen leiden tot een hoger ziekteverzuim is een bekend gegeven, het initiatief van Scania verdient alle lof. Mocht dit in de praktijk succesvol zijn, zal de cursus ook bij de andere vestigingen van Scania worden gegeven.